نحوه صحیح انبارداری بر روی پالت‌ها

انبارداری روی پالت‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های عملیات لجستیک است و رعایت اصول صحیح آن، نقش اساسی در جلوگیری از صدمات کالا، افزایش بهره‌وری و تضمین ایمنی محیط انبار دارد. برای شروع، انتخاب نوع پالت مناسب اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا هر پالت بسته به نوع طراحی و میزان مقاومت خود برای کاربرد مشخصی تولید شده است. به‌عنوان مثال، پالت‌های سنگین برای بارهای حجیم و عملیات قفسه‌بندی مناسب هستند، در حالی که پالت‌های سبک بیشتر برای جابه‌جایی‌های موقت یا صادرات کارایی دارند. انتخاب پالت نامتناسب با نوع بار، می‌تواند موجب شکست، تغییر شکل و آسیب‌های جدی در حین انبارداری شود.
در ادامه مهم‌ترین استانداردها و نکات تخصصی برای انبارداری ایمن و اصولی روی پالت‌ها را بررسی می‌کنیم.

نکات تخصصی انبارداری ایمن

۱. انتخاب نوع پالت مناسب

برای انبارداری استاندارد، انتخاب پالت مناسب ضروری است:
پالت سنگین (Heavy Duty): مناسب بارهای سنگین، انبارهای بزرگ و قفسه‌بندی
پالت سبک: مناسب حمل‌ونقل و جابه‌جایی موقت
پالت کف‌پوش (Rackable): مناسب قفسه‌های مرتفع
پالت صادراتی: ارزان، سبک و مناسب حمل بین‌المللی
استفاده از پالت نامناسب با وزن و نوع کالا می‌تواند باعث شکست پالت، ریزش بار و خسارت بالا شود.

۲. توزیع صحیح وزن روی پالت

بیشترین خطا در انبارداری پالت، بارگذاری نقطه‌ای (Point Load) است.
برای جلوگیری از شکست پالت:

• وزن باید یکنواخت روی سطح پالت پخش شود.
• از قرار دادن بار سنگین در مرکز یا یک گوشه پالت خودداری کنید.
• چیدمان مکعبی و متقارن بهترین روش توزیع وزن است.
• کالاهای بسته‌بندی‌شده باید بر اساس ارتفاع مناسب و وزن پایین در بالا چیده شوند.

۳. ارتفاع استاندارد چیدمان

بسته به نوع پالت و کالا، ارتفاع بارگذاری باید کنترل شود:

• ارتفاع مجاز روی پالت معمولاً 120 تا 160 سانتی‌متر است.
• در بارهای سبک می‌توان ارتفاع بیشتری در نظر گرفت، اما نباید باعث کاهش پایداری شود.
• در قفسه‌ها، ارتفاع باید مطابق دستورالعمل سازه Rack باشد.
• هرچه ارتفاع بار بیشتر باشد، خطر واژگونی افزایش می‌یابد.

۴. استفاده از تسمه، شیرینگ و باندینگ

برای جلوگیری از جابه‌جایی کالا:

• شیرینگ (Shrink Film) دور کل بار بسته می‌شود تا کالا متصل و یکپارچه شود.
• تسمه‌کشی افقی یا عمودی برای محکم‌کردن بارهای سنگین ضروری است.
• بارهایی با سطح لغزنده باید پد ضد لغزش زیرشان قرار گیرد.

این کارها ایمنی را چند برابر می‌کند.

۵. انبارداری پالت‌ها در حالت استکینگ (چیدمان روی هم)

برای چیدن چند پالت روی یکدیگر:

• وزن پالت‌های بالا نباید از تحمل پالت‌های پایین بیشتر باشد.
• پالت باید سطح صاف و کاملاً پایدار داشته باشد.
• برای پالت‌های سبک، چیدمان ۲ یا ۳ لایه مجاز است.
• برای پالت‌های سنگین، بسته به مدل، ۴ تا ۶ لایه قابل استفاده است.
• اگر کالا مخروطی یا غیرمکعبی است، چیدن پالت‌ها روی هم غیرمجاز است.

۶. انبارداری روی قفسه (Rack Storage)

در انبار قفسه‌ای:

• از پالت Rackable یا با کف کامل استفاده کنید.
• پالت باید روی پایه‌های نگهدارنده قفسه کاملاً تراز قرار گیرد.
• فاصله ردیف‌ها باید مطابق ظرفیت بار و استاندارد FEM/SEMA باشد.
• در استفاده از لیفتراک، رعایت زاویه ورود و خروج اهمیت زیادی دارد.

۷. استفاده صحیح از لیفتراک و جک پالت

عملیات جابه‌جایی پالت با لیفتراک و جک‌پالت نیز نیازمند دقت و مهارت اپراتور است. شاخک لیفتراک باید کاملاً زیر پالت قرار گیرد تا بار به‌طور یکنواخت بلند شود. ورود و خروج سریع شاخک‌ها یا برخورد با کناره‌های پالت، عمر مفید آن را کاهش می‌دهد و ممکن است به کالا آسیب برساند. کاهش سرعت در زمان حمل بارهای سنگین نیز یکی از اصول جدی ایمنی است..

۸. نگهداری، بازرسی و کنترل دوره‌ای پالت‌ها

بازرسی دوره‌ای پالت‌ها بخش مهمی از مدیریت انبار است. پالت‌های آسیب‌دیده باید از چرخه خارج شوند تا خطر شکست در زمان بارگذاری کاهش یابد. شست‌وشوی پالت‌های پلاستیکی، مخصوصاً در صنایع غذایی و بهداشتی، موجب افزایش عمر مفید و حفظ استانداردهای بهداشتی انبار می‌شود. پالت‌هایی که از مواد اولیه درجه‌یک و طبق استانداردهای صنعتی تولید شده‌اند، مقاومت بیشتری در برابر فشار، رطوبت و ضربه دارند و هزینه‌های عملیاتی را به شکل محسوسی کاهش می‌دهند.

جمع‌بندی

انبارداری صحیح روی پالت‌ها نقش مهمی در افزایش ایمنی، بهره‌وری و کاهش هزینه‌های عملیاتی دارد. نخستین اصل، انتخاب پالت مناسب بر اساس نوع بار، وزن و شرایط انبار است؛ زیرا استفاده از پالت نامتناسب ممکن است منجر به شکست، تغییر شکل و آسیب به کالا شود. پس از انتخاب پالت، نحوه قرارگیری بار اهمیت زیادی دارد. توزیع یکنواخت وزن، چیدمان منظم و قرار دادن اقلام سنگین‌تر در پایین‌ترین سطح، باعث افزایش تعادل و جلوگیری از واژگونی بار می‌شود.